Uygulama Alanları

Doğal kenevir az miktarda THC içermekte ve bu nedenle de asla uyuşturucuya dönüştürülememektedir. Bunun yanında, tarladan elde edilen kenevir liflerinden, tekstil sanayiinde, çekirdeklerinden de kozmetik sektöründe yararlanıldığı gibi odunsu sapı ise, kağıt ve kumaş üretiminde kullanılmaktadır.

Asıl maddesi kenevir olan ketenli giysiler kullanışlılığı, sağlıklı olması, hafiflikleri ve terletmemesi nedeniyle, dünyada rağbet görmektedir.

Kağıt, kumaş ve gıda ürünlerinin yapımına, endüstriyel ve özel enerji üretimine katkısı olan ve aynı zamanda havayı temizlerken toprağı besleyen ve bu anlamda tek doğal kaynak olduğu kabul edilen; kitaptan, şampuana ve otomotiv sanayine kadar kullanım alanı bulunan kenevir, yaklaşık yüz yıl önce kullanıldığı gibi son üretilen bazı otomobillerin kaplamasında da kullanılmıştır.

Diğer taraftan yapılan araştırmalarda kenevirin, elverişsiz topraklarda ve bataklık bölgelerde yetiştirilebilen ender bitkilerden biri olduğu, toprağın derinliklerinde filizlenen köklerinin toprağı besleyerek verimliliğini artırdığı yapılan tespitler arasındadır. Ayrıca, pamuk gibi lifli bitkilerin tarladan toplanmadan %50'ye yakını ziyan olabiliyorken, kenevirde bu ziyanın olmadığı tespit edilmiştir.

Kenevir doğal olarak THC içerir ve dioik bir bitki olup, gün uzunluğu, sıcaklık gibi çevre koşullarına çok duyarlı bir bitkidir. Değişen çevre koşullarına göre farklı gelişim şekli ve tepki gösterir. Bu sebeple, kenevirden yararlanma beklentisine göre; farklı ortam ve koşullar altında yetiştirmek suretiyle beklenen fayda sağlanmaktadır. Lif amaçlı (sık yetiştirilen) kenevirde Tetrahidrokannabinol (THC) oranı düşük kalırken seyrek yetiştirilen, gün ışığını çok alan, hatta ek ışık kaynağı altında yetiştirilen aynı kenevir genotipinden birkaç katı oranda THC alınabilmektedir.

Kenevir üzerine yapılan araştırmalar, yetiştirme tekniği, tekstil sektörü, biyopolimer - biyoplastik ve çeşit ıslahı konularında yoğunlaşmaktadır. Bugüne kadar Avrupa’da tescil edilen 69 kenevir çeşidinin yarıya yakını son 10 yılda gerçekleştirilmiştir. Tescil edilen çeşitlerin çoğunluğu monoik (hermafrodit) çeşitlerdir. Bunun yanında dioik çeşitler de geliştirilmiştir. Geliştirilen çeşitlerin çoğu düşük oranda THC içeren endüstriyel tip kenevirlerdir. Endüstriyel tip kenevirlerde THC oranının üst sınırı Kanada için %0.3, Avrupa Birliği için %0.2 olması gereklidir. Düşük THC oranına sahip çeşitlerin kullanılması sonucunda, Avrupa ve Amerika’da kenevir tarımı yapılan alanlar artmaya başlamıştır. Ülkemizde endüstriyel kenevir tarımı için düşük THC oranına sahip kenevir tohumu konusunda dışarıya bağımlı olmamak için, kendi milli ve yerli tohumumuzu geliştirmemiz gerekmektedir. Bu konuda Ondokuz Mayıs Üniversitesi ve Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü’ne bağlı, Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü tarafından geliştirilen iki adet kenevir çeşidi tescili için, müracaatta bulunulmuştur. 2019 yılı sonunda tescil işlemi tamamlanacaktır.

Anadolu’nun yerli bitkisi olmayan pamuktan önce bu coğrafyada yaşayan insanların, giyecek ve lif gereksinimleri, keten ve kenevirden karşılanıyordu. Kenevir lifinin en önemli kullanım alanları, ip, sicim, urgan, çadır, çuval, tekstil vb. dışında; bugün tohum lif ve sap kısmından farklı yönlerde faydalanılmaktadır.

Endüstriyel Kenevir Lif, Sap ve Lif ve Sap Beraber Kullanım Yöntemleri

Kenevir Lifi

a) Tekstil (kumaş, çanta, ayakkabı, giysi, çorap vb.)
b) Teknik Tekstil (halı, ağ, tuval, halat takımı vb.)
c) Endüstriyel Ürünlerin Yeni Kullanım alanları (jeo tekstil, biyo kompozitler, otomotiv, dokuma olmayanlar, profil çekme, kompresyon kaplama)

Kenevir Sapı (kırtık)

a) Yapı Malzemeleri (sunta, izolasyon, sıva vb.)
b) Endüstriyel Ürünler (hayvan altlığı, malçlama, kazan yakıtı, kimyasal absorbent vb.)

Kenevir Sapı Tamamı (lif + sap)

a) Kâğıt (baskı, sigara, filtreler, gazete kâğıdı, paketleme, karton vb.)
b) Enerji ve Çevresel Ürünler (etanol, biyoyakıt, pelet, briket, erozyon kontrol matları, otomotiv, vb.)

Endüstriyel Kenevir Tohum Kullanım Yöntemleri

Kenevir Tohumu

a) Gıda(ekmek, tatlı, dondurma, süt, kahvaltılık gevrek, proteintozu, kek, vb.)
b) Presleme sonrası (yem sektörü için küspe, proteince zengin un vb.)

Kenevir Yağı

a) Gıdalar (margarin, salata yağı, kızartma yağı, EFA gıda takviyesi, vb.)
b) Kişisel Bakım ve Kozmetik (sabun, şampuan, el kremi, makyaj malzemesi, dudak kremi vb.)
c) Teknik ürünler (yağlı boyalar, çözücüler, vernik, kayganlaştırıcı madde, matbaa mürekkebi, biyodizel, kaplama vb.)